ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΠΑΝΟΣ

 

Σήμερα στις 11:00 ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μυτιληνιών Αμαρουσίου ο
"ΝΟΣΤΟΣ" έκοψε την πίτα για την χρονιά 2016.
Την πίτα εκοψε ο Δήμαρχος Αμαρουσίου κ. Πατούλης και τιμήθηκε ο τέως πρόεδρος του συλλόγου Κουζέλης Αρης.
...

Η σύσταση του νέου διοικητικού συμβουλίου είναι:
ΠΕΛΑΓΙΑ ΧΑΤΖΗΒΑΓΙΑΝΝΗ Πρόεδρος
ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΑΚΑΣ Αν/δρος
ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΖΑΝΝΗΣ Μέλος
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΠΑΝΗΣ Ταμίας
ΛΕΩΝΊΔΑΣ ΚΟΥΖΕΛΗΣ Μέλος
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΝΟΥΛΕΛΗΣ Μέλος

 

ΑΓΙΟΣ ΒΑΛΕΝΤΙΝΟΣ

Αυτός είναι ο Άγιος Βαλεντίνος της Μυτιλήνης

Κάποια τμήματα από αυτά τα λείψανα τοποθετήθηκαν στο παρεκκλήσι του τάγματος των Καπουτσίνων

 

 

Επί έναν σχεδόν αιώνα, οι χιλιάδες των κατοίκων ή των περαστικών ετούτης της πόλης, χριστιανοί ορθόδοξοι και μη «παρήλαυναν» μπροστά από τα λείψανα ενός Αγίου, που αν μη τι άλλο, θα μπορούσε, εκτός από Άγιος προστάτης των ερωτευμένων, να είναι και Άγιος προστάτης της Λεσβιακής Οικονομίας.
Ο λόγος για τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου. Που βρισκόταν έως το 1990 μέσα στην καθολική Εκκλησιά της Μυτιλήνης, τη «Φραγκοκλησιά», στην οδό Ερμού, κάτω από την Αγία Τράπεζα. Το 1990 μεταφέρθηκαν από τον τότε εφημέριο της Καθολικής Εκκλησίας της Μυτιλήνης, φραγκισκανό μοναχό π. Τορκουάτο Μορίνη, καθώς λόγω έλλειψης πληρώματος της Εκκλησίας, δεν διέμενε πια στο νησί, αλλά στην Αθήνα και περιστασιακά εξυπηρετούσε και τη Μυτιλήνη.
Κάποια τμήματα από αυτά τα λείψανα τοποθετήθηκαν στο παρεκκλήσι του Τάγματος των Καπουτσίνων, το αφιερωμένο στους Αγίους Φραγκίσκο και Κλάρα, στην οδό Γκυιλφόρδου 7, στην πλατεία Βικτωρίας στην Αθήνα, και κάποια άλλα λέγεται πως στάλθηκαν στην έδρα της Καθολικής Εκκλησίας στη Ρώμη. Από όπου και είχαν ξεκινήσει το ταξίδι τους στην Ανατολή πριν δυο αιώνες… Πέρυσι τέτοιες μέρες επέστρεψαν στη Μυτιλήνη στην ανακαινισμένη καθολική Εκκλησία της Μυτιλήνης. Και από φέτος αποτελούν αφορμή για εκδηλώσεις προς τιμήν του Αγίου των ερωτευμένων που θέλουν να είναι Άγιος… Μυτιληνιός.
Σύμφωνα με την αγιολογία των Καθολικών, ο πιθανότατα πρεσβύτερος Βαλεντίνος συνελήφθη στη Ρώμη όταν αυτοκράτορας ήταν ο Κλαύδιος Β’, ο επονομαζόμενος και Γότθος. Αφού βασανίστηκε, εκτελέστηκε δια αποκεφαλισμού στις 14 Φεβρουαρίου του 268 στην οδό Φλαμίνια. Οι σύντροφοί του τότε περισυνέλεξαν το αίμα του σε ένα γυάλινο φιαλίδιο και έθαψαν το σώμα του μαζί με το γυάλινο φιαλίδιο στις κατακόμβες της Αγίας Πρισκίλλας.
Όπως αναφέρει ο Δημήτρης Παπαδάκης - Περιθωράκης, που έχει γράψει σχετική μελέτη, το νεκρό σώμα του Αγίου Βαλεντίνου, με την πάροδο του χρόνου, κατά κάποιο τρόπο, «λησμονήθηκε» σαν λείψανο, δεδομένου ότι σχεδόν καθημερινά ενταφιάζονταν σε αυτές τις κατακόμβες και νέοι μάρτυρες και για αρκετούς αιώνες. Η ανάμνηση, όμως, του Μαρτυρίου του Αγίου Βαλεντίνου παρέμεινε ζωηρή, ιδιαίτερα στην τοπική Εκκλησία της Ρώμης.
Το έτος 1815, τη γαλήνη των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου, που «ξεχασμένα» αναπαύονταν στη νεκρούπολη των κατακομβών, διέκοψαν τα βήματα του φύλακα των κατακομβών π. Πέτρου Κόμπι που έφτασε ακριβώς μπροστά στον σκαλισμένο στο τοίχωμα των κατακομβών τάφο με τη μισοσβησμένη επιγραφή: ΒΑΛΕΝΤΙΝΟΣ.
Στις 22 Σεπτεμβρίου του 1815, όταν πάπας στη Ρώμη ήταν ο Πίος ο 7ος, ο τότε βικάριος του καρδινάλιος Ιούλιος ντι Σομάλια, κατόπιν εντολής του ποντίφικα, επέτρεψε την αφαίρεση των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου από τις κατακόμβες της Αγίας Πρίσκιλλας.
Τα συγκεκριμένα λείψανα δωρίθηκαν στον ιερέα ευγενή Ιωάννη-Βαπτιστή Longarini di S. Costanzo από το δουκάτο του Ουρμπίνο. Ο ιερέας αυτός ήταν παρεκκλησιάρχης και υμνωδός στο βασιλικό παρεκκλήσι του καθεδρικού ναού του Ispali στη Σεβίλλη της Ισπανίας.
Στη λειψανοθήκη, εκτός από τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου, τοποθετήθηκε και το φιαλίδιο στο οποίο οι σύντροφοι του είχαν περισυλλέξει και τοποθετήσει το αίμα του από τον αποκεφαλισμό. Στην ίδια λειψανοθήκη, τοποθετήθηκε και μια συνοδευτική περγαμηνή αυθεντικότητας. Στη συνέχεια δε ασφαλίστηκε με ειδικές μεταξωτές κόκκινες κορδέλες, στερεωμένες και σφραγισμένες με βουλοκέρια της αρμόδιας εκκλησιαστικής Αρχής. Εκτός από την προαναφερθείσα εσωτερική περγαμηνή ας σημειωθεί πως υπάρχουν και εξωτερικά συνοδευτικά έγγραφα, όπου ανάμεσα στ’ άλλα και σύμφωνα με τη μελέτη του Δημητρίου Παπαδάκη - Περιθωράκη πάντα, αναφέρουν ότι: «στον νέο κάτοχο παραχωρείται το δικαίωμα φύλαξής τους, της δωρεάς σε άλλους, της μετακομιδής τους έξω από τη Ρώμη, της έκθεσης και δημόσιας απόδοσης τιμών από τους πιστούς και τοποθέτησής τους σε οποιαδήποτε εκκλησία, ευκτήριο οίκο ή παρεκκλήσι».
Κάπως έτσι και άρχισε το ταξίδι του συγκεκριμένου Αγίου Βαλεντίνου, ενός από τους 18 Αγίους της καθολικής Εκκλησίας με το ίδιο όνομα.
Τα λείψανα στη Μυτιλήνη
Για δεύτερη φορά μετά το 1815, τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου τα συναντάμε το 1907 στη Μυτιλήνη. Η Κοινότητα των Καθολικών της Μυτιλήνης ήταν ευάριθμη τότε με μέλη που εκκλησιάζονταν ανελλιπώς στον καθολικό ναό της Θεοτόκου στην οδό Ερμού, που είχε την επιμελητεία το Μοναχικό Τάγμα των Φραγκισκανών Ελασσόνων, προτού περάσει στη διαχείριση του άλλου Μοναχικού Τάγματος, των επίσης Φραγκισκανών Καπουκίνων.
Η Καθολική κοινότητα της Μυτιλήνης, τότε εκκλησιαστικά υπαγόταν στον καθολικό επίσκοπο Χίου, και αυτός με τη σειρά του στον Καθολικό αρχιεπίσκοπο Σμύρνης.
Πώς έφθασαν τα λείψανα στη Μυτιλήνη παραμένει άγνωστο. Θεωρείται πως με τον θάνατο του παρεκκλησιάρχη και ευγενούς Ιωάννου - Βαπτιστού Longarini di S. Costanzo, τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου κληροδοτήθηκαν σε κάποιον από τους οικείους του, ο οποίος με τη σειρά του τα κληροδότησε σε κάποιον απόγονό του, που πιθανότατα θα μετανάστευσε στη Μυτιλήνη περί τα τέλη του 19ου αιώνα.
Γεγονός και μάλιστα βασιζόμενο σε επίσημα έγγραφα είναι ότι στις 26 Απριλίου του 1907, ο τότε καθολικός αρχιεπίσκοπος Σμύρνης Δομήνικος Μαρέγκος, στη διάρκεια μιας ποιμαντικής του επίσκεψης στη Μυτιλήνη, προέβη - ίσως και μετά από αίτημα - σε αυτοψία και αυθεντικοποίηση των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου. Τα λείψανα είχαν τοποθετηθεί κάτω από το κεντρικό ιερό βήμα του καθολικού ναού της Μυτιλήνης, τα οποία πιθανότατα είχαν δοθεί προς φύλαξη από τον κάτοχό τους στον τότε εφημέριο της Μυτιλήνης.
Στη σύντομη, λοιπόν, έκθεση που ο αρχιεπίσκοπος συνέταξε, αναφέρει: «Στον καθένα ξεχωριστά, και σε όλους εκείνους που θα έχουν ενώπιόν τους αυτή μας την έκθεση, πιστοποιούμε ότι πραγματοποιήσαμε την κεκανονισμένη αυτοψία των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου Μάρτυρα και τα οποία επανατοποθετήσαμε στην ξύλινη λειψανοθήκη τους, εφοδιασμένη με τζάμι και επενδυμένη με έγχρωμο χαρτί. Την λειψανοθήκη τη σφραγίσαμε καλά και την ασφαλίσαμε με μεταξωτή ταινία, προσεπισφραγίζοντάς την με τη δική μας σφραγίδα».
Εκτός, όμως, απ’ αυτό το επίσημο αρχιεπισκοπικό ντοκουμέντο αυθεντικοποίησης, σώζεται και ιδιόχειρο σημείωμα του τότε καθολικού εφημερίου Μυτιλήνης π. Βίτου-Ροβέρτου, όπου μεταξύ των άλλων επιβεβαιώνεται με ημερομηνία «Μυτιλήνη 1.5.1907» η πραγματοποιηθείσα αυτοψία: «…ο Σεβασμιότατος αρχιεπίσκοπος Σμύρνης πραγματοποίησε αυτοψία στα τίμια λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου, από τα οποία κράτησε τμήματα προορισμένα για τη Ρώμη, τη Σμύρνη και τη δωρήτρια οικογένεια…». Τελευταία κάτοχος των τιμίων λειψάνων ήταν η Λουκία Θεοφανοπούλου Bongigli, η οποία τα δώρησε στον καθολικό ναό της Μυτιλήνης.
Και τα λείψανα ξεχάστηκαν μέχρι το 1990.
Και ξαφνικά στην Αθήνα
Όπως γράψαμε πριν, το έτος 1990, όταν εφημέριος του καθολικού ναού της Μυτιλήνης, υπερήλικας πια, ήταν ο φραγκισκανός μοναχός π. Τορκουάτο Μορίνη αποφάσισε να τη μετακομιδή των τιμίων λειψάνων από τον ναό της Μυτιλήνης στον ναό Αγίων Φραγκίσκου και Κλάρας των Ιταλών, στην οδό Γκυϊλφόρδου 7, στην Αθήνα. Για πολλούς παραμένει ανεξήγητη η «εχεμύθεια» του τότε εφημερίου Μυτιλήνης π. Τορκουάτου σχετικά με την ύπαρξη αυτών των λειψάνων στο ναό της Μυτιλήνης, την οποία δεν είχε κοινοποιήσει σε κανένα, και μάλιστα σε μια εποχή που η φήμη του Αγίου Βαλεντίνου σαν προστάτη των ερωτευμένων είχε αρχίσει να φθάνει στα πέρατα του κόσμου. Κάτι που αν μη τι άλλο θα αποτελούσε και δόξα για τον άδειο και ξεχασμένο καθολικό ναό του στη Μυτιλήνη.
Ίσως και να ήθελε ο Μοναχός να μην συνδεθεί ο Άγιος με την εμπορικοποίηση που τότε είχε αρχίσει να συνδέεται μαζί του. Έφερε το λοιπόν κυριολεκτικά κρυφά τα λείψανα από τη Μυτιλήνη στην Αθήνα. Με κάθε «μυστικότητα», τα τοποθέτησε κάτω από την Αγία Τράπεζα του εσωτερικού παρεκκλησίου του ναού των ιταλών στην πλατεία Βικτωρίας στην Αθήνα. Το 1994 και μετά το θάνατο του π. Τορκουάτου η λειψανοθήκη βρέθηκε επιμελώς «κρυμμένη» από τον Δημήτριο Παπαδάκη Περιθωράκη. Ακόμα και το τζάμι της λειψανοθήκης ήταν καλυμμένο με ύφασμα, και το κιβώτιο με τα λείψανα έδιδε την εντύπωση ότι περιείχε μάλλον κάποια ιερά σκεύη, παρά τα λείψανα του πασίγνωστου πλέον σε όλο τον κόσμο Μάρτυρα Βαλεντίνου!
Όποιοι -λίγοι- ξέρουν την ύπαρξη τους περνούσαν στις 14 Φεβρουαρίου από το καθολικό παρεκκλήσι στην πολύβουη πλατεία Βικτωρίας και παίρναν κάτι σαν «δώρο» ένα τριαντάφυλλο. Στη Μυτιλήνη η καθολική «φραγκοκλησιά» όπου ο Άγιος Βαλεντίνος αναπαύθηκε επί έναν αιώνα παρέμεινε κλειστή.
Και φεστιβάλ
Τα τελευταία δυο χρόνια και δεδομένης της ανακαίνισης του ναού αλλά και της αναβίωσης της καθολικής Κοινότητας της Μυτιλήνης τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου επέστρεψαν στη Μυτιλήνη. Μάλιστα ο Δήμος Λέσβου φέτος, πραγματοποιεί διήμερο φεστιβάλ με τίτλο «ο Άγιος Βαλεντίνο της Μυτιλήνης 2016». Συγκεκριμένα, ο Δήμος Λέσβου και οικονομικοί φορείς του νησιού όπως το Επιμελητήριο, ο Εμπορικός Σύλλογος και η Ένωση ξενοδόχων προσκαλούν:
1. όλα όσα ζευγάρια από κάθε τόπο επιθυμούν να παντρευτούν στην «πρωτεύουσα» πόλη της αλληλεγγύης και της αγάπης, να έλθουν προκειμένου, σε μία ομαδική γαμήλια τελετή, να τελέσουν τους γάμους τους στη Μυτιλήνη, και
2. τα ζευγάρια από όλη τη χώρα, που γιορτάζουν τον Αργυρό, το Χρυσό και τον Αδαμάντινο Ιωβηλαίο – μακροβιότερο γάμο (25, 50 και πέραν των 50 χρόνων έγγαμου βίου, αντίστοιχα), να συμμετέχουν στον πανελλήνιο διαγωνισμό επιλογής τριών ζευγαριών – νικητών, που προσκεκλημένα θα φιλοξενηθούν στη Μυτιλήνη (δωρεάν εισιτήρια ταξιδιού, διαμονή τριών διανυκτερεύσεων, διατροφή και ξεναγήσεις), προκειμένου να τιμηθούν.
Στον διαγωνισμό, μπορούν να λάβουν μέρος, ζευγάρια που έχουν παντρευτεί τα έτη 1991 (Αργυρός Ιωβηλαίος), 1966 (Χρυσός Ιωβηλαίος), καθώς και ζευγάρια που έχουν παντρευτεί πριν το 1966 (Αδαμάντινος Ιωβηλαίος – μακροβιότερος γάμος).
Τα τρία ζευγάρια που θα επιλεγούν, θα είναι:
α) αυτό, του οποίου ο γάμος έχει τελεστεί την ίδια ή την πλησιέστερη με τη 14η Φεβρουαρίου 1991 ημερομηνία,
β) αυτό, του οποίου ο γάμος έχει τελεστεί την ίδια ή την πλησιέστερη με τη 14η Φεβρουαρίου 1966 ημερομηνία, και
γ) αυτό, με το μακροβιότερο γάμο.
Επίσης, στο πλαίσιο του εορτασμού του Αγίου Βαλεντίνου στη Μυτιλήνη, έχουν προγραμματιστεί πολλές θρησκευτικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, όπως:
- Την παραμονή του Αγίου Βαλεντίνου (Σάββατο, 13 Φεβρουαρίου 2016 και ώρα 12 το μεσημέρι), στην αγορά της πόλης και μέσα σε ένα διαμορφωμένο εορταστικό περίγυρο - πανηγυρικό σκηνικό, θα διαδραματιστούν διάφορα καλλιτεχνικά δρώμενα, με αναφορά στις γαμήλιες τελετές και τον έρωτα. Με αρκετές εκπλήξεις για όλα τα ερωτευμένα ζευγάρια κάθε ηλικίας, θα δημιουργηθεί μια μοναδική γιορτινή ατμόσφαιρα, για μικρούς και μεγάλους.
- Το απόγευμα της ίδιας μέρας (ώρα 6 μ.μ.), στον Καθολικό Ναό Μεταστάσεως Θεοτόκου (Φραγκοκκλησιά), χoροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Νάξου, Τήνου, Άνδρου, Μυκόνου και Μητροπολίτη παντός Αιγαίου κ. Νικολάου, θα τελεστεί ο πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός. Μετά το πέρας της Ακολουθίας του Εσπερινού, θα ακολουθήσει κατανυκτική λιτάνευση των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου, με κάθε τιμή στο κέντρο της πόλης.
- Το βράδυ της ίδιας μέρας, στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης (ώρα 8.30 μ.μ.), θα πραγματοποιηθεί “συναυλία αγάπης” με ερωτικά τραγούδια και χορούς latin, tango, vals, κ.α. Παράλληλα, θα υπάρχει έκθεση ζαχαροπλαστών, με παρουσίαση του πατροπαράδοτου «γεμάτου», που στη Λέσβο αποτελεί το γλύκισμα των αρραβώνων, του γάμου και της αγάπης, ενώ στο κοινό θα προσφερθούν μπουκέτα από «κατμέρια» (μοσχομυριστά ζουμπούλια, τα κατεξοχήν λουλούδια της εποχής στη Λέσβο). Από το Δήμαρχο Λέσβου, θα τιμηθούν τα τρία ζευγάρια – νικητές του διαγωνισμού, που προσκεκλημένα θα έρθουν στη Μυτιλήνη για να γιορτάσουν τον Αργυρό, το Χρυσό και τον Αδαμάντινο Ιωβηλαίο – μακροβιότερο γάμο (25, 50 και πέραν των 50 χρόνων, αρμονικού και ευτυχισμένου έγγαμου βίου αντίστοιχα).
- Ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου (Κυριακή, 14 Φεβρουαρίου 2016, ώρα 11 π.μ.), στον Καθολικό Ναό Μεταστάσεως Θεοτόκου (Φραγκοκκλησιά), θα τελεστεί πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και κοπή της βασιλόπιτας της Ενορίας, στον προαύλιο χώρο του ναού. Στη συνέχεια τα μελλόνυμφα ζευγάρια, θα ξεναγηθούν στα σπουδαιότερα αξιοθέατα και ιστορικά μνημεία.
- Το απόγευμα της ίδιας μέρας, στην αίθουσα τελετών του Δημαρχείου (ώρα 6 μ.μ.), θα πραγματοποιηθεί η ομαδική γαμήλια τελετή όλων των ζευγαριών, από το Δήμαρχο Λέσβου, Σπύρο Γαληνό. Θα ακολουθήσει η κοπή της γαμήλιας τούρτας. Στους νεόνυμφους, θα χορηγηθούν ειδικά αναμνηστικά διπλώματα και πλακέτες, ενώ όλοι οι συνοδοί των ζευγαριών, θα κεραστούν με το “γεμάτο”, το γλύκισμα του “Αγίου Βαλεντίνου … της Μυτιλήνης”. Όσα ζευγάρια επιθυμούν, θα έχουν τη δυνατότητα να τελέσουν και θρησκευτικό γάμο (ορθόδοξο ή καθολικό).

Η καθολική κοινότητα της Μυτιλήνης
Στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου αλλά και στη Σμύρνη, ήδη από τις αρχές - κυρίως - του 18ου αιώνα, εγκαταστάθηκε πλήθος Ευρωπαίων (Ιταλών, Μαλτέζων, Γάλλων, Ισπανών κ.λπ.) με πολλές ιδιότητες. Των εμπόρων, των ναυτικών, των προξένων, ακόμα και των τυχοδιωκτών. Λόγω των ευμενών πολιτικών και οικονομικών συνθηκών, ρίζωσαν στην περιοχή.
Με την πάροδο, όμως, του χρόνου, όλοι αυτοί έχαναν την εθνική τους συνείδηση, αλλά και τη γλώσσα τους ξεχνούσαν, αφού βαθμιαία γίνονταν κάτοχοι της ελληνικής, και αυτή τη γλώσσα με στοιχεία της δικής τους χρησιμοποιούσαν στις συναλλαγές τους.
Αυτοί ήταν οι περίφημοι φραγκολεβαντίνοι∙ δηλαδή οι Ευρωπαίοι κάτοικοι της Εγγύς Ανατολής. Συνδετικός κρίκος όλων των ετερόκλητων αυτών Ευρωπαίων ήταν η κοινή καθολική πίστη, με επίκεντρο τους πολυάριθμους ναούς τους. Το ζήτημα, της συγκράτησης αυτών των Ευρωπαίων καθολικών στο δόγμα τους, ήταν πρωταρχικό, και ανέκαθεν βασάνιζε την ηγεσία της Καθολικής Εκκλησίας, γι’ αυτό και η αποστολή και εγκατάσταση Δυτικών μοναχικών Ταγμάτων στον ελληνικό γεωγραφικό χώρο, εκεί δηλαδή όπου υπήρχε καθολικό στοιχείο.
Οι Ευρωπαίοι αυτοί συνήθως κατοικούσαν σε ιδιαίτερες συνοικίες, τους λεγόμενους φραγκομαχαλάδες. Τέτοιους συναντάμε στη Θεσσαλονίκη, τη Σμύρνη, στη Χίο, στη Μυτιλήνη στην περιοχή του κάτω Κιοσκιού, , με δικά τους νεκροταφεία, σχολεία κ.λπ. Φράγκικο νεκροταφείο, υπήρχε και στη Μυτιλήνη, που σύμφωνα με την Καθολική Εκκλησία «κάποια Δημοτική Αρχή της Μυτιλήνης, για ανεξήγητους λόγους, θεώρησε καλό να ισοπεδώσει και να δημιουργήσει παιδική χαρά!».
Μετά το 1912, όταν και η Μυτιλήνη ενσωματώθηκε στην Ελλάδα η καθολική κοινότητα του νησιού συνέχιζε την ύπαρξή της συσπειρωμένη γύρω από τον ναό της. Ο Β΄ παγκόσμιος πόλεμος, όμως, και κυρίως η μετακατοχική περίοδος με τα τόσα προβλήματα, επέφερε ένα ισχυρό πλήγμα.
Την αναχώρηση του φραγκισκανού μοναχού π. Τορκουάτο Μορίνη στην Αθήνα σήμανε και το ουσιαστικό κλείσιμο του ναού που «λειτουργούσε» πια μόνο για κάποια κηδεία κάποιου από τους ελάχιστους καθολικούς της Μυτιλήνης.
Σήμερα και λόγω των οικονομικών μεταναστών αλλά και των Ευρωπαίων που επέλεξαν να κατοικούν στη Λέσβο η καθολική κοινότητα της Μυτιλήνης ξανανθίζει. Υπάγεται στον καθολικό αρχιεπίσκοπο Νάξου-Τήνου, και πλέον διαθέτει και εφημέριο τον π. Λέοντα.
Γιατί ο Άγιος Βαλεντίνος προστάτης των ερωτευμένων;
Εκτός από τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε για τον άγιο Βαλεντίνο, η ζωή του συνοδεύεται από διάφορους θρύλους, όπως αυτή που τον θέλει προστάτη των ερωτευμένων…
Ο άγιος που είχε τη φήμη του ειρηνοποιού, λέγεται πως κάποια μέρα ενώ καλλιεργούσε στον κήπο του τριαντάφυλλα, άκουσε ένα ζευγάρι να μαλώνει πολύ έντονα. Αυτό συγκλόνισε τον άγιο, ο οποίος αφού έκοψε ένα τριαντάφυλλο, βγήκε στο δρόμο πλησίασε το ζευγάρι και τους παρακάλεσε να τον ακούσουν. Αυτοί έστω και ανόρεκτα υπάκουσαν, ο άγιος αφού τους πρόσφερε το τριαντάφυλλο τους ευλόγησε. Αμέσως η αγάπη επανήλθε ανάμεσα τους, λίγο αργότερα αυτοί επέστρεψαν και ζήτησαν στον άγιο να ευλογήσει το γάμο τους.
Άλλη παράδοση αναφέρει πως μια από τις κατηγορίες εναντίον του αγίου ήταν πως είχε απειθαρχήσει στην εντολή του αυτοκράτορα να μην συνάπτουν γάμο άνδρες που δεν είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, ενώ ο άγιος είχε ευλογήσει το γάμο νεαρών Χριστιανών στρατιωτών με τις αγαπημένες τους.
Περά από όλα αυτά πιθανότατα η επιλογή του ως «αγίου των ερωτευμένων» να σχετίζεται και με την ειδωλολατρική γιορτή των Λουπερκαλίων, γιορτή της γονιμότητας, που εορτάζονταν από τους Ρωμαίους στις 15 Φεβρουαρίου· άλλοι συνδέουν τη γιορτή με την εποχή του ζευγαρώματος των πουλιών κατά την περίοδο αυτή.

Πηγές:

1. Εγκυκλοπαίδεια New Advent (www.newadvent.org)

2. Patron Saints Index (www.catholic-forum.com/saints/indexsnt.htm)

3. Oxford Dictionary of Saints

4. «Ο Άγιος Βαλεντίνος της Αθήνας» του Δ. Παπαδάκη - Περαθωράκη, Εκδόσεις «Καλός Τύπος»
 

 

ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΣΠΟΡΩΝ

Ο Haris Papassavas

Haris Papassavas

1 ώρα

ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ....
ΤΟ ΠΑΘΟΣ
Κι όταν τα χείλη έσμιξαν
στην προσταγή του Έρωτα,
θάλασσα και ουρανός
διεκδικητές του πάθους έγιναν.
Η ζήλια με ήχους γεμάτη ,μέσ' την ομίχλη
τα σκέπασε όλα χωρίς πόνο,
επισυμβαίνει σιωπηλά δίχως νόημα
στην καταιγίδα του νου
συνδαιτυμόνας των αστραπών.
Στα νερολούλουδα της θάλασσας
ψάχνω μετά την καταιγίδα
τα σκουφιά των παλιών μου ερώτων.
Ερωτικό μου φεγγάρι
Υψώνω
στο μαλαματένιο σου φως του παρελθόντος
τις μνήμες της ρόδινης ηδονής μου ,
ολιγαρκής και έμπλεος αισθημάτων.
ΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΣΑΒΒΑΣ

Ο ΚΛΗΔΟΝΑΣ ΤΟΥ ΑΙ ΓΙΑΝΝΙΟΥ

Η 24η Ιουνίου είναι από τις μεγαλύτερες καλοκαιρινές γιορτές της ελληνικής παράδοσης, αφού η γιορτή του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα (ή Ριγανά, ή Ριζικάρη) συνοδεύεται από το παραδοσιακό έθιμο με το πέρασμα πάνω από τις φωτιές με το επιφώνημα.

ΑΞΤΟΥ ΠΑΡΑΞΤΟΥ, ΣΙΔΗΡΟ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΠΕΤΡΑ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΙ.............

Το προσωνύμιο «Κλήδονας» προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κλήδων» που σημαίνει προγνωστικός ήχος και χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει τον συνδυασμό των τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής.
Ουσιαστικά ο «Kλήδονας» σχετίζεται με μια λαϊκή μαντική διαδικασία, η οποία λέγεται ότι αποκαλύπτει στις άγαμες κοπέλες την ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.
Σύμφωνα με το έθιμο, την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού και μία από αυτές πηγαίνει στο πηγάδι να φέρει το «αμίλητο νερό» και στη διαδρομή μέχρι το σπίτι δεν πρέπει να μιλήσει σε κανέναν.
Στο σπίτι το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα προσωπικό της αντικείμενο, τα λεγόμενα ριζικάρια και στη συνέχεια σκεπάζουν το δοχείο με κόκκινο ύφασμα και το δένουν ενώ παράλληλα προσεύχονται στον Αϊ Γιάννη και τοποθετούν το δοχείο σε ανοιχτό χώρο, όπου μένει όλη νύχτα. Την ίδια εκείνη νύχτα λέγεται ότι τα κορίτσια θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.
Παράλληλα, την παραμονή της γιορτής του Αϊ Γιάννη Ιωάννη, αναβιώνει και το γνωστό έθιμο με τις φωτιές: Στη πλατεία του χωριού στήνεται μια μεγάλη φωτιά πάνω από την οποία πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με την παράδοση, η φωτιά, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλάσσονται από το κακό
Ο Άι-Γιάννης λέγεται και Ριζικάρης αφού η παράδοση λέει ότι φέρνει τύχη και γι' αυτό έπρεπε από την παραμονή οι κάτοικοι του χωριου να έχουν τακτοποιήσει όλες τις οικιακές δουλειές τους.
Επίσης ο Αϊ Γιάννης αποκαλείται και Ριγανάς, επειδή την ημέρα αυτή έβγαιναν και μάζευαν ρίγανη, η οποία έπρεπε να συλλεχθεί πρωί πρωί, πριν από την ανατολή του ηλίου, αφού πίστευαν, ότι έτσι είχε μαγική δύναμη

Ο ‘Κλήδονας’ είναι ένα πανάρχαιο έθιμο. Η ίδια η λέξη υπάρχει από την εποχή του Ομήρου, «κλήδων» ονομαζόταν ο προγνωστικός ήχος, και κατ' επέκταση το άκουσμα σιωνισμού ή προφητείας, ο συνδυασμός τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων ή πράξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής, στον οποίο αποδιδόταν προφητική σημασία.

Ο «Κλήδονας» είναι μια λαϊκή μαντική διαδικασία, από τις πιο τελετουργικές όλων των παραδόσεων του τόπου μας, σύμφωνα με τον οποίο αποκαλύπτεται στις άγαμες κοπέλες η ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου. Την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποια ή σε κάποιες από αυτές να φέρουν από το πηγάδι ή την πηγή το"αμίλητο νερό". Στη Θράκη οι γονείς της κοπέλας που θα αναλάβει αυτό το έργο, πρέπει να βρίσκονται εν ζωή. Η ονομασία οφείλεται στο γεγονός ότι η κοπέλα και η συνοδεία της πρέπει να ολοκληρώσουν την αποστολή αυτή, τηρώντας απόλυτη σιωπή.

Επιστρέφοντας στο σπίτι όπου τελείται ο κλήδονας, το νερό μπαίνει σε πήλινο δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα προσωπικό της αντικείμενο, το λεγόμενο ριζικάρι. Στη συνέχεια το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα, το οποίο δένεται γερά με ένα κορδόνι ("κλειδώνεται") απαγγέλοντας ένα στιχάκι για να τους βοηθήσει ο Αη Γιάννης στην προφητεία και τοποθετείται σε ταράτσα ή άλλο ανοιχτό χώρο. Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων. Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.

Την παραμονή της γιορτής των γενεθλίων του Αγίου Ιωάννη, εκτός από την τέλεση του κλήδονα, ανάβουν και φωτιές. Μια μεγάλη φωτιά στήνεται στην πλατεία του χωριού ή σ' ένα μέρος ανοιχτό, ώστε να φαίνεται από παντού. Άλλες μικρότερες φωτιές ανάβουν σε όλους τους μαχαλάδες προσπαθώντας ο κάθε ένας να ανάψει την μεγαλύτερη φωτιά, πάνω από τις οποίες πηδάνε όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Σύμφωνα με τη λαϊκή πίστη, η δύναμη της φωτιάς, επιφέρει την κάθαρση και οι άνθρωποι απαλλαγμένοι από το κακό μπορούν να εισέλθουν καθαροί και ακμαίοι σε μια καλύτερη χρονική περίοδο.

Ανήμερα του Αϊ-Γιαννιού, σε άλλες περιοχές πριν βγει ο ήλιος ώστε να μην εξουδετερωθεί η μαγική επιρροή των άστρων και σε άλλες γύρω στις δώδεκα το μεσημέρι όταν ο ήλιος «τρέμει», οι γυναίκες συναθροίζονται και πάλι για να ανοίξουν το πήλινο αγγείο.

Στην Κρήτη και τη Θράκη, καθισμένη στο κέντρο της συντροφιάς, η υδροφόρος νεαρή ανασύρει ένα-ένα από το αγγείο τα αντικείμενα, που αντιστοιχούν στο "ριζικό" κάθε κοπέλας και μια άλλη, κάποια που έχει ποιητικό ή μαντικό ταλέντο απαγγέλλει ταυτόχρονα τυχαίες μαντινάδες. Η μαντινάδα ή το δίστιχο που αντιστοιχεί στο αντικείμενο (ριζικάρι) της κάθε κοπέλας θεωρείται ότι προμηνάει το μέλλον της και σχολιάζεται από τους υπόλοιπους, που προτείνουν τη δική τους ερμηνεία σε σχέση με την ενδιαφερόμενη.

Στην Κεφαλονιά έπαιρναν αμίλητο νερό και έχυναν μέσα λιωμένο μολύβι- μέταλλο. Όπως έπεφτε το λιωμένο μολύβι μέσα στη λεκάνη με το κρύο νερό, κρύωνε απότομα και έπαιρνε διάφορα σχήματα. Η παλιότερη, η γηραιότερη από την παρέα των κοριτσιών, η «εξηγήστρα», μελετούσε τα σχήματα και έδινε διάφορες εξηγήσεις, δηλαδή καταλάβαινε ποια θα είναι τα μελλούμενα του κοριτσιού που του είχαν ονοματίσει «τη ριξιά» του μολυβιού.

Προς το σούρουπο, όταν τελειώσει η μαντική διαδικασία, η κάθε κοπέλα γεμίζει το στόμα της με μια γουλιά αμίλητο νερό και στέκεται μπροστά σε ανοιχτό παράθυρο, έως ότου ακούσει το πρώτο ανδρικό όνομα. Αυτό πιστεύεται ότι θα είναι και το όνομα του άνδρα που θα παντρευτεί. Μετά το τέλος όλης αυτής της διαδικασίας στήνεται μεγάλο γλέντι στο οποίο συμμετέχει όλο το χωριό.

Μάλιστα λένε πως ο Άι-Γιάννης φέρνει τύχες και γι' αυτό έπρεπε από την παραμονή να έχουν τακτοποιήσει όλες τις οικιακές δουλειές. Αυτός είναι ο λόγος που τον Άγιο αυτόν τον λέμε και Ριζικάρη.

Σα μάθει ο σκύλος γράμματα κι η γάτα να διαβάζει
τότε και συ θα παντρευτείς να κάμει ο κόσμος χάζι….

ΚΛΗΔΟΝΑΣ

Αποβραδίς χήρες, χωρισμένες, παντρεμένες λεύτερες ρίχνουνε μέσα σε μία στάμνα κάτι αναγνωρίσιμο(τσιμπιδάκι-κουμπί κ.α.) και αφήνανε την στάμνα ανοιχτή στο φεγγάρι και τ άστρα . Την βραδυά του Κλήδονα σκέπαζαν την στάμνα και την γυναίκα που λέει τα στοιχάκια με κόκκινο μαντήλι για να μην βλέπει σε πια
ανήκει το αντικείμενο που πιάνει από την στάμνα.
Μαζεύτε όλη η γειτονιά στα σκαλοπάτια κάποιου σπιτιού
και αρχίζει του πατιρντί. Συνήθως το στοιχάκι έπεφτε διάνα στη κατάλληλη γυναίκα και τα γέλια(χάχανα) ακουγότανε και απο τις διπλανές γειτονιές .

ΔΙΑΦΟΡΑ

-Ανοίξιτι τον κλήδονα και στρώστε τα βελούδια για να περάσει ο βασιλιάς με την βασιλοπούλα.

-Μωρί σαρδέλα βρωμιαριά σουπιά τηγανισμένη ανάσκελα
να κοίτεσαι κανένας δεν σε παίρνει.

-Μελαχρινό σε είπανε πολύ σε κακοφάνει μα η μελαχρινάδασου στον άδη θα με βάλει.

-Γαμπρέ μου την πιστόλα σου μην την πολυκοντριζης γιατί είναι η νύφη μας μικρή και την εφοβερίζης.

-Εμείς κι αν εμαλώσαμε πάλι θα αγαπηθούμε γιατί είναι τα σπίτια μας κοντά και θα φανερωθούμε.

 

 

-Μελαχρινό δώς μου νερό κι ας είναι και φαρμάκι εγώ διψώ και θα το πιώ για την δική σου αγάπη.

ΑΔΙΑΝΤΡΟΠΑ

-Ανοίξιτι τουν κλήδουνα να βγεί η βλουγημένη να βγει η ψ**λή μι τα μαλλιά σα νύφη στουλισμένη.

-Ανοίξιτι τουν κλήδουνα τσι στρώσιτι δυο ψάθις όποια θα μη
μι δωσ κουμάτ, να φαν του μ^ί τς οι κάτις.

-Αλιγαριές πουλλές- πουλλές μι τ άσπρα τα λουλούδια, να γα**$ούν ούλις οι νιές τσ ούλα τα κουπιλούδια.

-Ανοίξαν οι γι αμυγδαλιές τσι βγάλανι λουλούδια,
γ##ώ γριγιές, γ##ώ τσι νιές, γ##ώ τσι κουπιλούδια.

-Όταν σι βλέπου κ έρχισι απ του μακρύ σουκάκι, απί καρσί
μι φαίνισι πους είσι πουτανάκι.

-Γύρισε δε τουν ουρανό τσι μέτρησι τα άστρα, ι μπ!!!!ους ιμ
γαρόφαλου κι του μ!!!ί σου γλάστρα.

-Δεν τούξιρα πουλάκι μου πους αγαπάς τα σύκα,
να σι φυτέψου μια συκιά στου κ@!ου σου την τρύπα.

-Αλιγαριά κι τζιτζιφιά, δάφνη μου κι μυρσίνη, τι γλύκα πόχει του μ##!ί την ώρα π απουχύνη.

-Ετσ είνι μάτια μ έτσ είνί κουρμί νι κι λυπήσου, σα δεν τη θέλεις απί μπρός στην βάζου τσ απού πίσου.

Γράψε και σύ οτι θυμάσαι από τα παλιά................

 

ΓΛΕΝΤΙΑ ΣΤΙΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ '50 - '60.

                                                                                  

Στο Πολιχνίτο τις δεκαετίες 50-60 ο κόσμος διασκέδαζε οικογενειακά στα σπίτια τους με το σόι και οικογενειακούς φίλους και στις εξοχές με τους πλησιέστερους γείτονες. Στα σπίτια ο χώρος διασκέδασης ήταν στο σαλόνι η στην αυλή .Το ποτό

Ήταν ρετσίνα, κρασί ή μπύρα. Το τραγούδια από όλους τους παρευρισκόμενους συνόδευε το γεύμα και ήταν παλιά Πλακιότικα (Μπαρμπαγιάννη κανατά. Δημητρούλαμ πάρε με, εις τον αφρόν της θάλασσας κ.α.).Στις εξοχές το γλέντι γινότανε την νύχτα κάτω από κάποιο δένδρο συνοδεία μουσικού οργάνου(τενεκές!!!). Χώροι διασκέδασης των Πολιχνιατών ήταν ο Χορός τα καφενεία στα Κυβελια το Αγροκήπιο η Όαση η Βιβλιοθήκη τα καλοκαίρια σταΚαφενεία της Σκάλας. Πολιχνίατικα συγκροτήματα(Ησαΐας, Βγενάδες …..) έπαιζαν Μυτιληναίικους ρυθμούς και ο κόσμος χόρευε και γλεντούσε μέχρι πρωίας.

Ο George Alvanos 

 

 

Νανουρίσματα και ταχταρίσματα


Μπορεί να ξεχάσαμε τις κούνιες που κρέμονταν από το ταβάνι του σπιτιού ή τις άλλες , τις στεριωμένες στο πάτωμα ,τα λίκνα , που μέσα τους γλυκοκοίμιζε η μάννα το μωρό της . Όμως στ’ αφτιά της ψυχής μας αντηχούν ακόμα τα τραγουδάκια που έλεγε νανουρίζοντας το μωρό της και που κλείνανε μέσα τους όλη την αγάπη, τη στοργή και την τρυφερότητα της καρδιάς της, τα νανουρίσματα . Μπορεί ακόμα να λησμονήσαμε τα πρώτα μας βήματα, τα πρώτα μας πέσε- σήκω, όμως κρατάμε στο νου και στην καρδιά μας τα τρυφερά λόγια της μάννας ή της γιαγιάς, όταν μας χόρευαν στα γόνατά τους και μας κανάκευαν με χίλια τρυφερά λογάκια , τα ταχταρίσματα ή κανακέματα.
Τα νανουρίσματα και τα ταχταρίσματα είναι ασύγκριτα στη σύλληψη και στη λογοτεχνική έκφραση ,με πλούσιες εικόνες, παρομοιώσεις και μεταφορές ,αληθινά στολίδια του δημοτικού λόγου.
Ας θυμηθούμε μαζί μερικά από αυτά που λέγανε οι μαννάδες του χωριού μου (στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα) :
Νανουρίσματα
Κοιμήσου, χαϊδιμένου μου, τσι ’γω σι νανουρίζου
Τσι ’γω την κούνια σου κουνώ τσι σι γλυκουκοιμίζου.
Κοιμήσου τσι παρήγγειλα στην Πόλη τα προικιά σου,
στη Βενετιά τα ρούχα σου τσι τα διαμαντικά σου.
Έλα,ύπνι, τσι πάρη του τσι πάλι φέρι μου το,
Γιατί θα ν’ έρθ’ η κύρης του να μι ρουτάει πού ’ ν’ το.
Κι στου σκουλειό του έστειλα γράμματα για να μάθει,
γράμματα τσι λογαριασμοί, γραμματικός να γίνει.
Έλα, ύπνι, τσι πάρι του τσι γλυκουκοίμησί του,
Μικρό-μικρό σου το ’δουσα, μιγάλου φέρι μι του.
Ψηλό- ψηλό τσι λυγιρό, ίσιου σαν κυπαρίσσι,
ν’ απλώσει τις φτιρούγις του σ’ Ανατουλή τσι Δύση.
Έλα , ύπνι, τσι πάρι του τσι πάνι του σ’ μπαχτσιέδις
τσι γέμισι τουν κόρφου του ρόδα τσι μινιξιέδις.
Πάνι του ’δω , πάνι του ’κει, πάνι του στα πιρβόλια
τσι γιόμισι τ’ς αγκάλις του γαρούφαλα τσι ρόδα.
Τα ρόδα να είν’ της μάννας του, τα ρόδα του κυρού του
τσι τα χρυσά τριαντάφυλλα να είνι του νουνού του.
Ου ύπνους θρέφει τα πιδιά τσι η γεια τα μιγαλώνει
τσι η Παναγιά η Δέσποινα τα καλουξημιρώνει.
Ου ύπνους θρέφει τα πιδιά τσι ου ήλιους τα μουσχάρια
τσι μένα του μουρέλι μου της μάννας του τα χάδια.
Κοιμάτι γ’ ήλιους στα βουνά, κοιμάτι στα λαγκάδια.
Κοιμάτι του μουρέλι μου μες τα μαργαριτάρια.
Κοιμάτι του μουρέλι μου, τρεις βίγλις θα του βάλου,
Τρεις βίγλις τρεις βιγλάτουρις τσι οι τρεις μαλαματένιις.
Κοιμάτι του μουρέλι μου τσι πώς να του ξυπνήσου.
Θα πάρου διαμαντόπιτρις να του πιτρουβουλήσου.
Νάνι του ρήγα του πιδί, του βασιλιά τ’ αγγόνι,
του νανουρίζει η μάννα του τσι κείνου καμαρώνει.
Νάνι που το ’σπειρε αϊτός τσι που το γέννα κόρη
τσι που το τσοιλουπόνισι μια πέρδικα απ’ τα όρη.
Έλα, ύπνι, απ’ τη Χιο, να κοιμήσις τουν υγιό.
Έλα, ύπνι, απ’ την Πάτρα, γλυκουκήμισι την πάπια.
________________________________
Βλ.Γιώργος Αλβανός : Το χωριό μου Βασιλικά Λέσβου

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΠΑΝΟΣ

Δεκαετία '70
Άλλα χρόνια άλλη κουλτούρα ωραίες παρέες σταθερές φιλίες
ξέγνιαστη φοιτητική ζωή και διασκέδαση κανένα παρτάκι με
κονιάκ Μεταξά και βερμούτ Cinzano!!!!

Ιωάννα Ξέρα

 ·

Σάββατο, μέρα και ώρα για μπάνιο στη σκάφη ....Νερό ζεστό στην κατσαρόλα και σαπούνι πράσινο που έτσουζε αφόρητα τα μάτια ....Και τρίψιμο μπόλικο να φύγουν οι ΄...λέρες ,οι ψείρες και όλα τα καλά της τότε εποχής που γυρνούσαμε αμέριμνα στις αλάνες παίζοντας όλη μέρα μέχρι αργά τα βράδια με κρύο και με ζέστη .Πόσοι απο σας πάίζατε το παιγνίδι με το ψιλό σύρμα για τις κατσαρόλες ,που σαν βράδιαζε του βάζαμε φωτιά στην άκρη αφού το στρίβαμε ρολό και κάναμε μεγάλους κύκλους με το χέρι κάνοντας το να,πετά τεράστιες σπίθες ,και φυσικά καψαλιζόμασταν ...Αλλά η σκάφη μας περίμενε στο μπάνιο κάθε Σάββατο είτε έβρεχε ,είτε χιόνιζε σε μια άκρη του σπιτιού και παγωμένη να μην λερώνουμε με νερά το σπίτι μέσα ..Κι όμως μεγαλώσαμε γερά και χωρίς αρρώστιες.Πραγματικά ζωντόβολα ...


 

 

 

ΑΦΛΟΥΓΗ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ

 

 

Ο George Alvanos 

Τα νιώσματα


«Τί ἐστιν ὅ μίαν ἔχον φωνὴν τετράπουν καὶ δίπουν καὶ τρίπουν γίνεται;».
Τα χειμωνιάτικα βράδια δίπλα στο τζάκι, όταν τέλειωναν τα παραμύθια της γιαγιάς και περιμέναμε να γυρίσει ο πατέρας από το καφενείο…. Το βράδυ σαν ξαπλώναμε στην στρωματσάδα και περιμέναμε τον ύπνο να μας κλείσει τα μάτια… Στις «γηργιόνης» , στα «γ’τουνιά» , στ’ «απουκρηγιώματα» και σε άλλες συναναστροφές , όχι μονάχα για να περάσει η ώρα, αλλά για πνευματική άσκηση , διασκέδαση και ψυχαγωγία , λέγαμε «νιώσματα ».
Με το αίνιγμα ζητούμε από τον άλλο να μας πει ποιο είναι ένα πράγμα, για το οποίο τού δίνουμε μια αλληγορική περιγραφή ή κάποιες διφορούμενες ιδιότητες. Η λύση ενός αινίγματος απαιτεί σκέψη, εξυπνάδα και πείρα. Είναι γνωστό το αίνιγμα που έλεγε η Σφίγγα στους περαστικούς και που μόνο ο Οιδίποδας μπόρεσε να λύσει : « Τι εστί ,ό τετράπουν και δίπουν και τρίπουν γίνεται ;»(Τι είναι αυτό που γίνεται με τέσσερα, με δυο και με τρία πόδια; - ο άνθρωπος).Αινίγματα λέγανε στα βυζαντινά χρόνια με θέματα θρησκευτικά ( π.χ. : Τις δις απέθανε και άπαξ εγεννήθη ; - ο Λάζαρος ).Στα νεοελληνικά χρόνια, όταν ακόμα τα ραδιόφωνα και οι τηλεοράσεις ήταν άγνωστα και τα έντυπα είδος πολυτελείας, τα νιώσματα δεν έλειπαν από καμιά συναναστροφή, ακόμα και στις ώρες που ξενυχτούσαν τον νεκρό. Σήμερα μονάχα σε περιοδικά για παιδιά και σε σταυρόλεξα μπορούμε να τα βρούμε.
Αξίζει, όμως, τον κόπο να θυμηθούμε μερικά αινίγματα ,από τα χρόνια εκείνα , στη ντοπιολαλιά του χωριού μου :
• Κάτου μες τουν πουταμό κάτι κούκους τσι λαλεί.
Για λαλεί, για δε λαλεί, του τσιφάλι του πουνεί.
(ο νερόμυλος )
• Μια βαρκούλα φουρτουμέν’ σι σπηλιά παγαίν’ τσι μπαίν’ .
(γεμάτο κουτάλι στο στόμα )
• Έχου ένα βαθύ π’γαδέλ’ τσι έχ’ άσπρα πιτραδέλια.
(το στόμα )
• Κάτου γη, πάνου ουρανός, μέσα κάτι ζουντανός.*
(η χελώνα )
• Σ’κώνου ένα πιτραδέλ’ βρίσκου ένα πραματέλ’.
Χέρια έχ’ πουδάρια έχ’, τσιφάλ’ τσι ουρά εν έχ’ .
(ο κάβουρας )
• Άλουγου νυχάτου, τριουπουδαράτου, *
μαυρουφόρους του καλτσέβγ’
κουτσ’νουφόρους του λαλεί .
(η πυροστιά, το τσουκάλι, η φωτιά )
• Του β’νό άσπρισι, η μύλους χάλασι,*
τα μακριγιά κουντίναν, τα δυο γίναν τρία.
(ο γέρος)
• Φίδι είδα μες του λάδ’ τσι είχι ήλιου στου τσιφάλ’.
(το καντήλι )
• Του ψάρι τρώει τη θάλασσα τσι η θάλασσα του ψάρι
τσι στου τσιφάλι του ψαριού τσινούργιους ήλιους λάμπει.
( το καντήλι )
• Ποιο είνι κείνου του πουλί, όπου γιννά απ’ τη μύτη,*
που ’χει φτιρά τσι δεν πιτά, τσι έχει τσι μαύρου σπίτι;
Τρεις του κρατούν, όταν γιννά μ’ αλήθεια πρώτα πίνει
Μαύρα τα κάνει τα πουλιά τσι πίσου του τ’ αφήνει.
Σι άσπρου κάμπου τα γιννά τσι ανθρουπινά μιλούνε ;
( η πέννα από φτερό )
• Γιατί σι πήρα, κόρη μου τσι δώκα τουν παρά μου;
Για να σι βάζου ανάσκιλη να κάνου τη δουλειά μου !
(η σκάφη)
• Ανοίγ’ του μαλλιαρό, τσι μπαίν’ του τιντουμένου .
( η μάλλινη κάλτσα, το πόδι)
• Ούλη μέρα τσιτουμέν’ τσι του βράδυ ζαρουμέν’ .
(η κάλτσα )
______________________________________________
Πρβλ. : Γιώργος Αλβανός : Το χωριό μου Βασιλικά Λέσβου
* Πρβλ.και :Σπυρίδωνος Αναγνώστου : Λεσβιακά, Εκδ. Πηγής, Αθήνα 1972

Ιαματικά Λουτρά Πολιχνίτου Λέσβου

Παρουσίαση Ιαματικών Λουτρών Πολιχνίτου Λέσβου

 ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

 

Εγκαινιάστηκε το κτίριο του Νηπιαγωγείου Πολιχνίτου

    

Έγιναν σήμερα τα εγκαίνια του κτιρίου στο οποίο μεταστεγάστηκε  πριν λίγες μέρες το Νηπιαγωγείο Πολιχνίτου. Πρόκειται για το κτίριο του πρώην Ειρηνοδικείου. Η επιλογή του κτιρίου αυτού έγινε κάτω απ’ την πιεστική ανάγκη να αδειάσει η «γωνιά», στο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου, στην οποία φιλοξενούνταν το Νηπιαγωγείο από την ίδρυσή του, μιας και οι ανάγκες του Δημοτικού ήταν αδύνατο να καλυφτούν με το υπόλοιπο κτίριο.
Το πρόβλημα της μεταστέγασης του Νηπιαγωγείου υπήρχε εδώ και αρκετά χρόνια και έγινε πιο έντονο ύστερα απ’ την ένταξη του Δημοτικού Σχολείου στα Ολοήμερα Σχολεία. Μάλιστα -όπως είπε κατά τη διάρκεια των εγκαινίων- η πρώην διευθύντρια του Νηπιαγωγείου, Τασούλα Σαντή, είχε αγοραστεί και οικόπεδο σε εξαιρετική τοποθεσία για την ανέγερση ενός νέου και σύγχρονου Νηπιαγωγείου αλλά δυστυχώς έμεινε μόνο το οικόπεδο.
Η επιλογή του κτιρίου του Ειρηνοδικείου προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις ανάμεσα στους γονείς των νηπίων, ήταν ίσως μια λύση ανάγκης αλλά σίγουρα δεν είναι η ιδανική.
Στα εγκαίνια μεταξύ άλλων παραβρέθηκαν και μίλησαν ο εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος της Δημοτικής Ενότητας Πολιχνίτου κ. Αλεξίου, ο αντιδήμαρχος έργων Στρατής Τζιμής και ο Διευθυντής Εκπαίδευσης Λέσβου Αριστείδης Καλάργαλης. Στην ομιλία του ο κ. Τζιμής εξήγγειλε και την άμεση ανακαίνιση της παιδικής χαράς Πολιχνίτου.

Ο Haris Papassavas

Haris Papassavas

11 λεπτά

ΚΑΛΟ ΒΡΑΔΥ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ
ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ
Κάθε βράδυ στο μετρό
στάση “Ευαγγελισμός”
ώρα οκτώ ακριβώς,
μαρτύριο περνώ.
Μαύρη ελιά τονισμένη
στον άσπρο σου λαιμό,
με το βλέμμα σου το σταυρωτό
κάτω απ' το μαύρο βέλο το λεπτό,
τριαντάφυλλο κόκκινο κρατάς
με χέρι προτεταμένο,
χαμόγελο φλογισμένο
ανασταίνεις τον νεκρό.
Η πολύπλοκη αρχοντιά σου,
μπρούσκο παλιό κρασί,
με γέρνει στην αγκαλιά σου
στην πιο επικίνδυνη στροφή.
Μου βγαίνει η αχόρταγη ψυχή,
λες να είναι η τελευταία μου πνοή
στην προτελευταία μου αμαρτία .
Ο συρμός κινείται...
ω τι αισιοδοξία,
επόμενη στάση....δεν με ενδιαφέρει,
ο καιρός άλλωστε είναι
αίθριος μέσα στις στοές.
Το τελευταίο βαγόνι
χαμένο στη σειρά
παρανάλωμα εκθαμβωτικό,
“λόγω ανεξήγητου βραχυκυκλώματος ”
το πόρισμα της πυροσβεστικής ,
με μεγάλη λύπη έδωσε το δίκιο .
Οι στίχοι γράφτηκαν με αναστεναγμό
φασκιωμένον με καπνό
μέσ' την φωτιά του θανατηφόρου έρωτα
στο τζάμι το θαμπό.
Το βλέμμα μας ακόμη
στα σκοτεινά κραυγάζει με πόνο
το σ' αγαπώ.
ΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΣΑΒΒΑΣ

Ο Akis Kaptanis ·

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

·